Άγιον Όρος / Mount Athos

Ταυτότητα εκδρομής:
Στα Βήματα της ορθοδοξίας κ του Πολιτισμού.

Για τις μετακινήσεις σας, τις επιλογές σας κ το διαμονευτήριο μπορείτε να επικοινωνήσετε με το γραφείο μας για την εξυπηρέτηση σας.

Υπάρχουν 20 μονές στο Άγιο Όρος που απαγορεύεται να αυξομειωθούν.Είναι μεγάλα, πολύπλοκα κτίρια που περιβάλλονται από δυνατό τείχος με κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τον Πύργο με τις επάλξεις και τις πολεμίστρες που βοηθούσαν στην απόκρουση των πειρατών και των κατακτητών στα παραθαλάσσια κυρίως μοναστήρια.
Έχουμε δύο ειδών μονές:α) Τις Βασιλικές που λέγονται έτσι είτε γιατί η ίδρυση τους έγινε με εντολή και συνδρομή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων ή γιατί επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο,
β) Τις Πατριαρχικές και Σταυροπηγιακές γιατί συνδέθηκαν με το Πατριαρχείο Κων/πόλεως που ανέλαβε την πνευματική περισσότερο εποπτεία τους (Πατριαρχικές) και από το σταυρό που τοποθετούσε ο Πατριάρχης ή ένας επίσκοπος στα θεμέλια πριν από την Ίδρυση τους (Σταυροπηγιακές).
Κατά το άρθρο 105 Συντάγματος «Το Aγιον Oρος διοικείται κατά το καθεστώς αυτού υπό των 20 Ιερών Μονών του, μεταξύ των οποίων είναι κατανεμημένη ολόκληρος η χερσόνησος του Αθω το έδαφος της οποίας είναι αναπαλλοτρίωτο.». Από τη συνταγματική αυτή διάταξη καθιερώνονται οι εξής 2 αρχές :

1. Το έδαφος του Αγίου Όρους ανήκει κατά κυριότητα στις Μονές.
2. Το έδαφος του Αγίου Όρους είναι αναπαλλοτρίωτο, δηλαδή η εκποίηση κτημάτων εντός του Αγίου Όρους επ’ ουδενί λόγο επιτρέπεται, και μόνον η ανταλλαγή τους είναι δυνατή.

Από το σύνολο των διατάξεων του άρθρου 105 του Συντάγματος προκύπτουν επίσης και οι εξής αρχές :
1. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή του διοικητικού συστήματος των Μονών.
2. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή του αριθμού των Μονών.
3. Απαγορεύεται πάσα μεταβολή της ιεραρχικής τάξεως των Μονών.
4. Απαγορεύεται η μεταβολή της θέσεως των Μονών ως προς τα εξαρτήματα.

Οι 20 μονές του Αγίου Όρους, κατά ιεραρχική αμετάβλητη τάξη,
1. της Μεγίστης Λαύρας, που ιδρύθηκε το 963
2. του Βατοπαιδίου, που ιδρύθηκε το 972
3. των Ιβήρων, που ιδρύθηκε το 972
4. του Χιλανδαρίου, που ιδρύθηκε το 1197
5. του Διονυσίου, που ιδρύθηκε το 1375
6. του Κουτλουμουσίου, που ιδρύθηκε το 12° αιώνα
7. του Παντοκράτορος, που ιδρύθηκε το 1363
8. του Ξηροποτάμου, που ιδρύθηκε το 970
9. του Ζωγράφου, που ιδρύθηκε γύρω στο 973
10. του Δοχειαρίου, που ιδρύθηκε γύρω στο 970
11. του Καρακάλου, που ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αιώνα
12. του Φιλοθέου, που ιδρύθηκε γύρω στα τέλη του 10ου αιώνα
13. της Σίμωνος Πέτρας, που ιδρύθηκε το πρώτο μισό του 14ου αιώνα
14. του Αγίου Παύλου, που ιδρύθηκε το δεύτερο μισό του 10ου αιώνα
15. του Σταυρονικήτα, από το 1541
16. του Ξενοφώντος, που ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα
17. του Γρηγορίου, που ιδρύθηκε πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα
18. του Εσφιγμένου, που ιδρύθηκε στα τέλη του 10ου αιώνα
19. του Ρωσικού (Παντελεήμονος), που ιδρύθηκε το 10ο αιώνα και
20. του Κωνσταμονίτου, που ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα

Λίγα λόγια για αυτές…

1. Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση: από Καρυές με τα πόδια: 7 ώρες

Είναι η μεγαλύτερη και η πρώτη στην ιεραρχία Μονή του Αγίου Όρους. Κτίστηκε το 963 από τον Όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη με χρήματα που προσέφεραν οι αυτοκράτορες Νικηφόρος Φωκάς και Ιωάννης Τσιμισκής. Για δέκα περίπου αιώνες, διατηρούσε την πρώτη θέση μεταξύ των άλλων Μονών του Αγίου Όρους, λόγω του πλούτου και των κειμηλίων που είχε στην κατοχή της (χειρόγραφα, ιστορικά έγγραφα, χρυσόβουλα, φορητές εικόνες κ.λπ.).Το Καθολικό της Μονής είναι το πρώτο που κτίστηκε στο Άγιο Όρος και συμφωνά με αυτό κατασκευάστηκαν τα Καθολικά και των άλλων Μονών. Αρχικά τιμοταν στη γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αλλά σήμερα τιμάται στη μνήμη του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη στις 5 Ιουλίου. Εκεί υπάρχουν σπάνιες τοιχογραφίες του Κρητικού ζωγράφου Θεοφάνη(1535).
Το Καθολικό συμπεριλαμβάνει δύο μεγάλα παρεκκλήσια, των Αγίων Σαράντα μαρτύρων (οπού βρίσκεται ο τάφος του Μ. Αθανασίου) και του Αγίου Νικολάου. Στα κειμήλια της Μονής συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων λείψανα καθώς και το ραβδί του Αγίου Αθανασίου, ο σάκκος και το στέμμα του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, διάφορες πολύτιμες εικόνες, ευαγγέλια, λείψανα πολλών αγίων κ.α. στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται 2.200 κώδικες (470 περγαμηνοί), 50 ειλητάρια από μεμβράνη και 10.000 έντυπα.

2.Ιερά Μονή Βατοπεδίου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση: από Καρυές με τα πόδια: 3 ώρες.

Η Μονή κτίσθηκε στο β΄ μισό του 10ου αιώνα από τρεις μοναχούς τον Αθανάσιο, τον Νικόλαο και τον Αντώνιο από την Αδριανούπολη. Πρόκειται για μεγάλο μνημειακό σύνολο που περικλείεται από υψηλό τείχος και κτίρια οργανωμένα σε σχήμα τριγώνου. Μέσα στην ευρύχωρη αυλή βρίσκεται ο κεντρικός ναός, η τράπεζα σε σχήμα σταυρού και πολλά παρεκκλήσια.Στον κεντρικό ναό σώζονται τα μοναδικά εντοίχεια ψηφιδωτά που υπάρχουν στο ΄Αγιον Όρος, ενώ οι τοιχογραφίες του είναι ζωγραφισμένες στα 1312 από τον Εμμανουήλ Πανσέληνο. Εντύπωση προκαλεί το μαρμάρινο δάπεδο καθώς και ο πολυέλαιος που κρέμεται από τον τρούλο ο οποίος είναι κατασκευασμένος στη Βιέννη το 1822.Εκτός από τις τοιχογραφίες και τα ψηφιδωτά, η Μονή διαθέτει μεγάλο αριθμό φορητών εικόνων , χειρογράφων και ιερών σκευών μοναδικής αξίας. Από τα κειμήλια ξεχωρίζουν οι θαυματουργές εικόνες: ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΗΣ ΑΝΤΙΦΩΝΗΤΡΙΑΣ, ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΗΣ ΕΣΦΑΓΜΕΝΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΤΙΤΟΡΙΣΣΑΣ ή ΒΗΜΑΤΑΡΙΣΣΑΣ.Εδώ επίσης φυλάσσεται η ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, τεμάχια Τίμιου Ξύλου κ.α. η βιβλιοθήκη διαθέτει 1.700 χειρόγραφα και 10.000 έντυπα βιβλία.

3. Ιερά Μονή Ιβήρων

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 1:30′ ώρα

Είναι μια από τις μεγαλύτερες Μονές του Αγίου Όρους και τρίτη σε ιεραρχία. Κτίστηκε το 980 από τον Ιωάννη Τορνίκιο, τον Ίβηρα – αυλικό του ηγεμόνα της Ιβηρίας (Γεωργία) και στρατηγό του Βυζαντίου – στην θέση όπου παλαιότερα υπήρχε η Μονή του Κλήμεντος. Το Καθολικό κτίσθηκε από τον Ίβηρα Γεώργιο Βαρασβάτζε το 1030.Το 1357 με Πατριαρχικό σιγίλιο η Μονή έγινε Ελληνική και γνώρισε μεγάλη άνθηση κατά τον 16ο αιώνα όπου μεγάλα ζωγραφικά έργα εκτελέστηκαν την εποχή αυτή. Στο κέντρο βρίσκεται ο κεντρικός ναός, που χρονολογείται από τον 10ο αιώνα καθώς και τα δυο σημαντικά για την ιστορία τους παρεκκλήσια, της Παναγίας Πορταΐτισσας και του Προδρόμου.Ο τελευταίος Ίβηρας μοναχός κοιμήθηκε το 1955.Σήμερα στη Μονή Ιβήρων, ο υπολογισμός της ώρας γίνεται με το Χαλδαϊκό σύστημα που έχει σαν βάση την ανατολή του ηλίου ενώ στις υπόλοιπες Μονές του Αγίου Ορούς, χρησιμοποιείται το Βυζαντινό σύστημα που έχει σαν βάση την δύση του ηλίου. Δηλαδή όταν ο ήλιος ανατέλλει, η ώρα για τη Μονή Ιβήρων είναι 00:00.Η Μονή εορτάζει την 15η Αυγούστου – Κοίμηση της Θεοτόκου – (28η Αυγούστου με το Νέο Ημερολόγιο). Η βιβλιοθήκη της Μονής έχει 2.000 χειρόγραφα και 15 ειληταρια καθώς και 15.000 έντυπα. Σημαντικότερο κειμήλιο είναι η θαυματουργή εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΡΤΑΪΤΙΣΣΑΣ.

4.Ιερά Μονή Χιλανδαρίου ή Χελανδαριου (Σέρβικη) 

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 6 ώρες

Η ιστορία της Μονής αρχίζει τον 10ο αιώνα, αλλά μετά την ερήμωσή της παραχωρήθηκε από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Γ΄το 1198 στους Σέρβους ηγεμόνες Στέφανο Νεμάνια και τον γιό του Ράστκο, οι οποίοι έγιναν μοναχοί και προέβησαν στην ανοικοδόμηση νέων κτιρίων. Τόσο κατά τον 14ο αιώνα όσο και τους επόμενους, η Μονή γνώρισε μεγάλη ακμή και συγκέντρωσε πλούτο και κειμήλια τόσο από αυτοκρατορικές όσο και από ιδιωτικές δωρεές.Από τις μεγαλύτερες σε έκταση και πλουσιότερες σε κειμήλια Μονές του Αγίου Όρους. Η Μονή Χελανδαρίου αποτελεί το κύριο πνευματικό κέντρο των Σέρβων από τον 12ο αιώνα μέχρι σήμερα. Εκτός από τον κεντρικό Ναό (Καθολικό) που τιμάται στη μνήμη των Εισοδίων της Θεοτόκου, υπάρχουν πλήθος παρεκκλησιών, η τράπεζα και οι πτέρυγες με τα κελλιά των μοναχών και τα άλλα βοηθητικά κτίρια (Ξενώνας, Βιβλιοθήκη κ.λπ.).Εκτός από τον πλούτο των τοιχογραφιών (πύργος Αγίου Γεωργίου, καθολικό, παλαιά και νέα τράπεζα κ.λπ.) η Μονή διατηρεί μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες σλαβικών αλλά και ελληνικών χειρογράφων καθώς και 17.000 σλαβικών και 3,000 ελληνικών εντύπων βιβλίων.Επίσης έχει στην κατοχή της πλήθος κειμηλίων από τα οποία ξεχωρίζουν οι θαυματουργές εικόνες της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΡΙΧΕΡΟΥΣΑΣ, της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑΣ και της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΑΛΑΚΤΟΤΡΟΦΟΥΣΗΣ.Πρόσφατα μεγάλο μέρος της Μονής καταστράφηκε από πυρκαγιά και σήμερα ανοικοδομείται με την συμβολή του ελληνικού κράτους και της Ε.Ε.

5.Ιερά Μονή Διονυσίου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 4 ώρες

Κτίσθηκε στα μέσα του 14ου αιώνα από τον μοναχό Διονύσιο με οικονομική ενίσχυση του αυτοκράτορα Αλεξίου Γ΄ Κομνηνού από την Τραπεζούντα. Αρχικά ονομαζόταν «Νέα Πέτρα».Το 1535 καταστράφηκε από πυρκαγιά και ανοικοδομήθηκε εκ νέου. Πρόκειται για ένα από τα πιο τολμηρά μοναστηριακά κτίρια, στηριγμένο σε ένα βράχο που υψώνεται κατακόρυφα 80 μέτρα πάνω από την θάλασσα.Μέσα στη Μονή βρίσκεται και ο αμυντικός πύργος κτισμένος το 1520 και χρησιμοποιείται κατά εποχές για την φύλαξη της πολύτιμης βιβλιοθήκης της. Έχει επίσης 15 παρεκκλήσια.Το καθολικό της Μονής τιμά το Γενέθλιο του Ιωάννη του Προδρόμου. Κτίστηκε το 1537-1547 και τοιχογραφήθηκε από τον ζωγράφο Τζώρτζη, έναν από τους κύριους εκπροσώπους της Κρητικής Σχολής των μέσων του 16ου αιώνα.Η τράπεζα έχει τοιχογραφηθεί στα μέσα του 16ου αιώνα.Η Μονή διαθέτει μια από τις πιο αξιόλογες συλλογές έργων τέχνης (κυρίως φορητών εικόνων) και χειρογράφων εικονογραφημένων. Ξεχωρίζει η εικόνα «ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΑΚΑΘΙΣΤΟΥ», η οποία είναι κατασκευασμένη από το Ευαγγελιστή Λουκά με κερί.Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει 804 χειρόγραφα, 27 περγαμινά ειλητάρια και 5.000 έντυπα βιβλία.

6.Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου

Προσέγγιση: Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 20′

Η Μονή βρίσκεται σε απόσταση 500μ από τις Καρυες. Ιδρύθηκε τον 13ο αι. από τον Κωνσταντίνο, εκχριστιανισμένο γιο του Αζζεδίν Β’. της οικογένειας Κουτλουμούς. Αργότερα καταστράφηκε και ξανά αναπτύχθηκε στα χρόνια του ηγουμένου Χαρίτωνος από την Ίμβρο.Αργότερα προσαρτηθήκαν στη Μονή Κουτλουμουσιου οι Μονές Αλυπίου, Φιλαδέλφου και Καλιαγρας.Μεγάλες πυρκαγιές αλλά και κατολισθήσεις δημιούργησαν πολλές καταστροφές σε όλη την διάρκεια της ζωής της Μονής.Το καθολικό κτίστηκε τον 16ο αι. και τιμάται στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Περιέχει πολλά κειμήλια (φορητές εικόνες, ιερά άμφια κ.α.) καθώς και την θαυματουργό εικόνα της Παναγίας που ονομάζεται ΦΟΒΕΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ. Η τράπεζα κτίσθηκε πρόσφατα (1995).Η βιβλιοθήκη διαθέτει 103 χειρόγραφα σε περγαμηνή, 650 χάρτινα και 3.500 έντυπα.Η Μονή κατοικείται από πολυάριθμη αδελφότητα που αγωνίζεται να αποκαταστήσει την σωστή λειτουργία, μετά την πυρκαγιά του 1981, παράλληλα με την φιλοξενία και την εξυπηρέτηση των προσκυνητών.

7.Ιερά Μονή Παντοκράτορος

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3 ώρες

Η Μονή είναι κτισμένη πάνω στη θάλασσα, στη Β.Α. πλευρά του Αγίου Όρους. Ιδρύθηκε στα μέσα του 14ου αι. από τον μέγα στρατοπεδάρχη Αλέξιο και τον αδελφό μέγα πριμικήριο Ιωαννη.Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήριος (6 Αυγούστου) και έχει τοιχογραφηθεί από τον Ναουσαίο αγιογράφο Ματθαίο Ιωάννη το 1854.Εκεί είναι θαμμένοι και οι δυο κτήτορες της Μονής.Μετά την πτώση της αυτοκρατορίας, η Μονή ενισχύεται οικονομικά από ηγεμόνες παραδουνάβιων χωρών.Το 1773 και πρόσφατα στα 1948, έγιναν δυο μεγάλες καταστρεπτικές πυρκαγιές Η Μονή Παντοκράτορος έχει συνολικά 15 παρεκκλήσια με σπουδαιότατο εκείνο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.Από τα Κελλιά της Μονής ξεχωρίζουν του Ραβδούχου, πιθανώς του 10ου αι. και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που ονομάζεται ‘Αξιον Εστι, απ’ όπου και η ομώνυμη θαυματουργή εικόνα.Στη Μονή ανήκει και η Σκήτη του Προφήτη Ηλία.Το Καθολικό διαθέτει μια μεγάλη συλλογή φορητών εικόνων, εκκλησιαστικών σκευών και κειμηλίων.Από τα κειμήλια ξεχωρίζουν, ένας επιτάφιος, τμήμα της ασπίδας του Αγ. Μερκούριου και τεμάχια Τίμιου Ξύλου. Εκεί βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑ.Στη βιβλιοθήκη της Μονής φυλάσσονται 350 χειρόγραφα και πάνω από 3.500 βιβλία.

8.Ιερά Μονή Ξηροποτάμου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 2 ώρες

Συμφωνά με την παράδοση ιδρύθηκε γύρω στο 450 από την αυτοκράτειρα Πουλχερία.Σύμφωνα όμως με άλλες πηγές, ιδρύθηκε από τον μοναχό Παύλο Ξηροποταμηνό.Το Καθολικό της Μονής το οποίο κτίστηκε το 1761 και τοιχογραφήθηκε το 1783 είναι αφιερωμένο στη μνήμη των 40 Μαρτύρων.Στην υστεροβυζαντινή περίοδο ενισχύεται οικονομικά από την δυναστεία των Παλαιολόγων καθώς και από Σέρβους ηγεμόνες.Μετά την πτώση του Βυζαντίου, οι τουρκικές επιδρομές καθώς και δυο μεγάλες πυρκαγιές στα 1507 και 1609, επιφέρουν βαρύτατα πλήγματα στη Μονή.Από την πλούσια συλλογή κειμηλίων ξεχωρίζουν το μεγαλύτερο στον κόσμο τεμάχιο Τίμιου Ξύλου καθώς και ο δίσκος της Πουλχερίας από στεατίτη.Η βιβλιοθήκη της Μονής περιέχει γύρω στα 409 χειρόγραφα και περίπου 4.000 έντυπα βιβλία.

9.Ιερά Μονή Ζωγράφου (Βουλγάρικη)

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3:30′ ώρες

Η Μονή βρίσκεται σε υψόμετρο 160 μέτρων, σε μια πλαγιά του Ν.Δ. μέρους της χερσονήσου και είναι αφιερωμένη στον ‘Άγιο Γεώργιο.Ιδρύεται, σύμφωνα με την παράδοση, τον 10ο αι. στα χρόνια του Λέοντος Σοφού από τρία αδέλφια, τον Μωυσή, τον Ααρών και τον Ιωάννη από την Αχρίδα. Αρχικά ονομαζόταν Μονή Αγίου Γεωργίου του Ζωγράφου.Τον 14ο αι. η Μονή καταστρέφεται από Καταλανούς πειρατές, αλλά ανοικοδομείται χάρη στην ενίσχυση των Παλαιολόγων, καθώς και ηγεμόνων Παραδουνάβιων χωρών.Το 1502, αφού είχε ερημωθεί, ανακαινίστηκε από τον ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας Στέφανο τον ΣΤ΄τον Καλό. Παρότι στην Μονή αρχικά μόναζαν, εκτός από Βούλγαροι, Έλληνες και Σέρβοι, από το 1845 μένουν μόνον Βούλγαροι μοναχοί.Το Καθολικό κτίστηκε το 1801 και τοιχογραφήθηκε το 1817. Τιμά τη μνήμη του Αγ. Γεωργίου.Εκτός από δυο θαυματουργές εικόνες του Αγίου Γεωργίου και άλλες δυο της Θεοτόκου του Ακαθίστου και της Επακούουσας, η Μονή κατέχει και άλλα κειμήλια και εκκλησιαστικά σκεύη.Η βιβλιοθήκη περιέχει 126 ελληνικά και 388 σλαβικά χειρόγραφα, καθώς και πάνω από 8.000 βιβλία. Διαθέτει οκτώ παρεκκλήσια μέσα και οκτώ έξω απ’ αυτήν.Στην Μονή ανήκουν επίσης δυο εργαστήρια στις Καρυές και το κελλί της Μεταμορφώσεως.

10.Ιερά Μονή Δοχειαρίου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3 ώρες

Η ίδρυση της Μονής ανάγεται στο 10ο αιώνα και ιδρυτής της είναι ο Ευθύμιος, μαθητής και συνασκητής του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτη, ο οποίος είχε την υπηρεσία του “Δοχειάρη” στη Μονή της Μεγίστης Λαύρας, εξού και η ονομασία Δοχειαρίου.Στην αρχή κτίστηκε στο όνομα του Αγίου Νικολάου. Αργότερα από διάφορα θαύματα των Αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, πανηγυρίζει κάθε 8 Νοεμβρίου στη Σύναξη των Αρχαγγέλων.Στα μέσα του 16ου αιώνα (1568) κτίστηκε και εικονογραφήθηκε ο καθολικός Ναός και η τράπεζα.Οι τοιχογραφίες του Καθολικού αποδίδονται στον Κρητικό ζωγράφο Τζώρτζη. Η τοιχογράφηση της τράπεζας χρονολογείται στα 1676 και 1700.Επίσης αξιοσημείωτη είναι και η βιβλιοθήκη της Μονής, όπου εκτός από τα πολύ σημαντικά ιστορικά έγγραφα, φυλάσσονται 441 χειρόγραφα και 3.000 έντυπα βιβλία.Σε μικρό ναό δίπλα στην τράπεζα βρίσκεται σε τοιχογραφία η θαυματουργή εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΟΡΓΟΫΠΗΚΟΟΥ.

11.Ιερά Μονή Καρακάλου

Προσέγγιση: Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3:30′ ώρες

Η Μονή βρίσκεται ανάμεσα στις Μονές Μεγίστης Λαύρας και Ιβήρων, σε υψόμετρο 200μ. από την θάλασσα. Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα της Ρώμης Καρακάλα, υπάρχουν όμως και άλλες εκδοχές.Το Καθολικό, το οποίο κτίσθηκε από το 1548 ως το 1563 και τοιχογραφήθηκε το 1716, τιμάται στο όνομα των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στις 29 Ιουνίου.Η Μονή διαθέτει επτά παρεκκλήσια, τέσσερα κελλιά στις Καρυές και δέκα τέσσερα στο δάσος Β.Δ. από αυτήν.Τον 13ο αι. ερημώνεται εντελώς, αλλά ανακαινίζεται από τους αυτοκράτορες Ανδρόνικο Β’ και Ιωάννη Ε’ Παλαιολόγο.Στη συνέχεια δέχεται επιθέσεις πειρατών και Λατίνων.Τον 16ο αι. καταστρέφεται εντελώς και ξανακτίζεται χάρη στην ενίσχυση των ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας.Στη Μονή φυλλάσονται πολλές φορητές εικόνες, ιερά κειμήλια και εκκλησιαστικά σκεύη.Η βιβλιοθήκη της Μονής περιέχει 279 χειρόγραφα και 2.500 περίπου βιβλία.

12.Ιερά Μονή Φιλοθέου

Προσέγγιση: Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 2:30′ ώρες

Ιδρύθηκε τον 10ο αι. από τον Όσιο Φιλόθεο. Η μονή παλιότερα λεγόταν Μονή Φτέρης.Το Καθολικό χτίστηκε το 1746 πάνω στο παλιό που είχε πέσει και τιμάται στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.Η τοιχογράφηση του αποπερατώθηκε το 1752 και του εξωνάρθηκα το 1765.Σε αυτήν την μονή υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΦΙΛΟΥΣΑΣ, που την ζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς και η εικόνα της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑΣ.Μέσα στην μονή υπάρχουν 6 παρεκκλήσια και έχει ως εξαρτήματα 12 κελλιά.Στην βιβλιοθήκη της μονής υπάρχουν 250 χειρόγραφοι κώδικες (οι 54 είναι περγαμηνοί), 2 περγαμηνά ειλητάρια που περιέχουν τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου κ.α. εδώ μόνασε το 1728- 1760 ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός.

13.Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρα

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3:30′ ώρες

Η επταόροφη Μονή της Σιμώνος Πέτρας είναι το τολμηρότερο οικοδόμημα του Αγίου Όρους.Είναι κτισμένη πάνω σε ένα απόκρημνο και απότομο βράχο στη Ν.Δ. πλευρά της χερσονήσου και είναι αφιερωμένη στην Γέννηση του Χριστού.Ο ιδρυτής της, ο όσιος Σίμωνας, έζησε στο Αγιον Όρος στα μέσα του 14ου αι. Ο Όσιος Σίμων ονόμασε αρχικά τη Μονή «Νέα Βηθλεέμ», αργότερα όμως πήρε το σημερινό της όνομα, από τον ιδρυτή της και από την πέτρα πάνω στην οποία είναι κτισμένη.Τα χρόνια 1580, 1626 καταστράφηκε από πυρκαγιές και ανακαινίσθηκε με τη συνδρομή διαφόρων αυτοκρατόρων και Πατριαρχών.Στα τέλη του περασμένου αιώνα (1891) η Μονή καίγεται ολοσχερώς και ξανακτίζεται με εράνους από την Ρωσία.Το Καθολικό της Μονής κτίστηκε μετά την τελευταία πυρκαγιά και δεν είναι τοιχογραφημένο.Η Μονή διαθέτει 15 παρεκκλήσια και πέντε κελλιά στις Καρυές.Από άποψη κειμηλίων, διαθέτει ένα τεμάχιο Τίμιου Ξύλου, λείψανα αγίων και διάφορα άλλα κειμήλια.Η βιβλιοθήκη ήταν αξιόλογη μέχρι την τελευταία πυρκαγιά, τώρα έχει μόνο λίγα νεότερα χειρόγραφα και λίγα βιβλία. Στη μονή είναι εγκατεστημένη αδελφότητα 60 μοναχών.

14.Ιερά Μονή Αγίου Παύλου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 5 ώρες

Βρίσκεται σε υψόμετρο 140 μέτρων από την θάλασσα και είναι αφιερωμένη στην Υπαπαντή του Χριστού (2 Φεβρουαρίου).Ιδρύθηκε στα τέλη του 9ου με αρχές του 10ου αι., από τον Παύλο Ξεροποταμηνό ή Ξεροποταμίτη επάνω στα ερείπια ενός μικρού κελλιού των Εισοδίων της Θεοτόκου, το οποίο είχε ιδρυθεί το 377.Η Μονή καταστράφηκε πολλές φορές από διάφορες αιτίες, γι’ αυτό και τα κτίριά της χτίστηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους.Το Καθολικό άρχισε να κτίζεται το 1839 και τελείωσε το 1844 (την ημέρα του Αγ. Γεωργίου).Μετά τις επιδρομές των Καταλανών υποβιβάζεται σε κελλί για να ξαναγίνει οριστικά Μονή στο γ’ τέταρτο του 14ου αι.Τον 15ο αι. ενισχύεται οικονομικά από Σέρβους ηγεμόνες και στα Μεταβυζαντινά χρόνια από ηγεμόνες παραδουνάβιων χωρών.Στην Μονή φυλάσσονται φορητές εικόνες, κειμήλια, ιερά λείψανα και ιερά σκεύη.Η βιβλιοθήκη περιέχει 494 χειρόγραφα και περίπου 12.500 έντυπα βιβλία.Ανάμεσα στα κειμήλια ξεχωρίζουν μέρος των Τίμιων Δώρων των Μάγων στο νεογέννητο Χριστό. Σήμερα διαθέτει δώδεκα παρεκκλήσια, με πιο αξιόλογο εκείνο του Αγίου Γεωργίου με τοιχογραφίες Κρητικής τέχνης (1555).Στη Μονή υπάγονται δυο Σκήτες: η Νέα Σκήτη και του Αγίου Δημητρίου του Λάκκου.Είναι κοινόβια από το 1840 και υπάρχει εγκατεστημένη αδελφότητα 30 μοναχών.

15.Ιερά Μονή Σταυρονικήτα

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία.Απόσταση από Καρυές
με τα πόδια: 1 ώρα

Είναι η μικρότερη σε κτιριακές εγκαταστάσεις και η φτωχότερη Μονή του Αγίου Όρους. Πήρε το όνομα της συμφώνα με μια μαρτυρία από δυο μοναχούς τον Σταύρο και το Νικήτα οι οποίοι είχαν Κελλιά εκεί κοντά. Μια άλλη μαρτυρία αναφέρει ότι ιδρύθηκε από τον Νικηφόρο Σταυρονικήτα, αξιωματικό του αυτοκράτορα Ιωαννη Τσιμισκή, πιθανώς τον 10ο αι. Το 1533 πουλήθηκε σαν Κελλι από την Μονή Φιλόθεου στον Ηγούμενο Γρηγόριο με φροντίδες του οποίου και με την συνδρομή του Πατριάρχη Ιερεμία του Α’ (1537-1545) ανοικοδομήθηκε και πάλι και ανακηρύχτηκε σε σταυροπηγιακή.Το Καθολικό κτίστηκε το 1536 και τιμάται στο όνομα του Αγίου Νικολάου. Είναι το μικρότερο από όλα τα Καθολικά των Μονών του Αγίου Όρους.Τοιχογραφήθηκε από τον αγιογράφο Θεοφάνη τον Κρητικό και τον γιο του Συμεών το 1546.Από τα κειμήλια της Μονής ξεχωρίζει η εικόνα του ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΤΟΥ ΣΤΡΕΙΔΑ. Η βιβλιοθήκη περιέχει 171 χειρόγραφα (τα 58 περγαμηνά), 3 ειλητάρια περγαμηνά και χιλιάδες έντυπα βιβλία.

16.Ιερά Μονή Ξενοφώντος

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3 ώρες

Η μονή είναι κτισμένη πάνω στη θάλασσα, ανάμεσα στις Μονές Δοχειαρίου και Αγ. Παντελεήμονος. Ιδρύθηκε το 998 από τον Όσιο Ξενοφώντα από όπου και πήρε το όνομα της και είναι αφιερωμένη στον Αγ. Γεώργιο.Έχει δυο Καθολικά. Το νέο Καθολικό της Μονής κτίστηκε στις αρχές του 19ου αι. και εκεί βρίσκονται δύο ψηφιδωτές εικόνες του Αγ. Δημητρίου και του Αγ. Γεωργίου.Στο παλιό Καθολικό σώζονται αξιόλογες τοιχογραφίες του Κρητικού ζωγράφου Αντωνίου (1544) καθώς και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 17ου αι..Η Μονή έχει 14 παρεκκλήσια, από τα οποία τα 8 είναι μέσα στο χώρο της Μονής.Πρώτη μνεία της Μονής έχουμε στο τελευταίο τέταρτο του 11ου αι..Η περίοδος ακμής της διακόπτεται με την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και στη συνέχεια τις αλλεπάλληλες καταστροφές διαδέχονται ανακαινίσεις και δωρεές από ηγεμόνες παραδουνάβιων χωρών.Ανάμεσα στα αξιόλογα κειμήλια της Μονής συγκαταλέγονται ένα εικονίδιο από κηρομαστίχα με παράσταση Μεταμόρφωσης, εκκλησιαστικά σκεύη καθώς και οι θαυματουργές εικόνες του Αγ. Γεωργίου και της Παναγίας της Οδηγήτριας.Στην βιβλιοθήκη της Μονής φυλάσσονται 300 περίπου χειρόγραφα, διάφορα έγγραφα και πάνω από 4.000 βιβλία.

17.Ιερά Μονή Γρηγορίου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 4 ώρες

Η Μονή είναι κτισμένη πάνω στη θάλασσα, τον 14ο αιώνα, στη Ν.Δ. πλευρά της χερσονήσου, ανάμεσα στις Μονές Διονύσου και Σίμωνος Πέτρα και είναι αφιερωμένη στον ‘Αγ. Νικόλαο. Σύμφωνα με χειρόγραφο κώδικα, ιδρύθηκε από τον Όσιο Γρηγόριο τον Σιναΐτη.Το Καθολικό τοιχογραφήθηκε το 1779 από τους ζωγράφους Γαβριήλ και Γρηγόριο από την Καστοριά. Η Μονή διαθέτει δέκα παρεκκλήσια και τέσσερα κελλιά στις Καρυές.Ο Ρώσος περιηγητής του 18ου αι. Μπάρσκυ αναφέρει ότι η μονή ανακαινίζεται το 1500, και ότι στην μεγάλη πυρκαγιά του 1761 χάθηκαν σχεδόν όλα τα κειμήλια και τα έγγραφα που υπήρχαν εκεί.Μετά ακολουθεί μία περίοδος παρακμής, όταν με την βοήθεια ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας, η Μονή ανοικοδομείται.Μέσα στο Καθολικό της Μονής φυλάσσονται πολλά κειμήλια και εικόνες, από τις οποίες ξεχωρίζουν εκείνες του Αγ. Νικολάου, της Θεοτόκου Γαλακτοτροφούσας και της Θεοτόκου Παντάνασσας.Στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται 297 χειρόγραφα, περίπου 4.000 βιβλία και πολλά έγγραφα.

18.Ιερά Μονή Εσφιγμένου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία.Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 5 ώρες

Ιδρύθηκε στα μέσα του 10ου αι., ενώ κατά την παράδοση κτίστηκε τον 5ο αι., από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β’ και την αδελφή του Πουλχερία.Λεηλατήθηκε από τους Αγαρηνούς πειρατές πολλές φορές, αλλά στις επιθέσεις του 1533 και 1634 καταστράφηκε ολοσχερώς.Το Καθολικό της Μονής, το οποίο τιμά την Ανάληψη Του Κυρίου, κτίσθηκε από τον ηγούμενο Θεοδώρητο το 1806-1810.Από τα κειμήλια της Μονής ξεχωρίζουν ένα μεγάλο κομμάτι από την σκηνή του Μεγάλου Ναπολέοντα, δώρο του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’ καθώς και ο λεγόμενος σταυρός της Πουλχερίας.Στη βιβλιοθήκη φυλάσσονται 372 χειρόγραφα και πάνω από 6.000 βιβλία.

Κανονική αδελφότητα Το 2002 διορίστηκε από την Ιερά Κοινότητα νέα αδελφότητα, αλλά δεν έχει σταθεί δυνατόν να εισέλθει στο μοναστήρι. Για τον λόγο αυτό εγκαταβιεί στις Καρυές. Νέος Ηγούμενος διετέλεσε έως την κοίμησή του το 2013 ο Αρχιμανδρίτης π. Χρυσόστομος Κατσουλιέρης. Από το 2013 ο εκλεγμένος ηγούμενος που εγκαθιδρύθηκε από την Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους είναι ο Αρχιμανδρίτης π. Βαρθολομαίος Γαζέτας. Ηγούμενος Εσφιγένου Βαρθολομαίος Βαρθολομαίος, Ηγούμενος κανονικής αδελφότητας Μονής Εσφιγμένου. Η εκλεγμένη από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους αδελφότητα της Μονής, που λειτουργεί εκτός κεντρικού κτηρίου της μονής .

19.Ιερά Μονή Αγ. Παντελεήμονος (Ρωσική)

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3 ώρες

Ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αι. στην θέση του σημερινού Παλαιομοναστηρου ή Σκήτη Βογοροδιτσα. Παλαιότερα ονομαζόταν Μονή Θεσσαλονικέως και αργότερα Μονή Ξυλουργού.Τον 13ο αι. η Μονή καίγεται και την ανακατασκευή της ενισχύουν οικονομικά ο Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος και Σέρβοι ηγεμόνες.Περίοδοι ακμής εναλλάσσονται με περιόδους ανέχειας για τη Μονή.Οι μοναχοί είναι κυρίως Έλληνες αλλά και Ρώσοι, οι οποίοι υπερτερούν αριθμητικά μετά το 1497. Στη σημερινή της θέση κοντά στη θάλασσα, μεταφέρθηκε το 1765 με την ονομασία Ρούσικο.Το Καθολικό που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Παντελεήμονα, άρχισε να κτίζεται το 1812 και τελείωσε το 1821. Τον 18ο αι. η Μονή επανέρχεται σε ελληνικά χέρια για να επικρατήσουν ξανά οι Ρώσοι το 1875 οπότε και ορίστηκε, οι ακολουθίες να γίνονται και στην Ελληνική και στην Ρωσική γλώσσα.Τα χρόνια εκείνα η αδελφότητα έχε 1.000 μοναχούς και στις αρχές το 20ου αι. περίπου 2.000.Η τράπεζα κτίστηκε το 1890 και είναι χωρητικότητας 1.000 μοναχών.Στη Μονή φυλάσσονται πολλές φορητές εικόνες και ένα πλήθος κειμηλίων και αμφίων.Η βιβλιοθήκη της Μονής περιέχει 1320 ελληνικά χειρόγραφα, 600 σλάβικα και πάνω από 20.000 βιβλία ελληνικά και ρωσικά.Από τους θησαυρούς της Μονής ξεχωρίζουν οι εικόνες της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΗΤΙΣΣΑΣ, ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ, ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ και η ψηφιδωτή εικόνα του Αλεξάνδρου Νεύσκυ.Εδώ υπάρχει και η δεύτερη μεγαλύτερη καμπάνα στον κόσμο, βάρους 13 τόνων.

20.Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου

Προσέγγιση: από Θαλάσσης, Οδικώς, Πεζοπορία. Απόσταση από Καρυές με τα πόδια: 3 ώρες

Η μονή ιδρύθηκε περίπου τον 11ο αι. και βρίσκεται σε υψόμετρο 200μ από την θάλασσα.Κατά την παράδοση ιδρύθηκε από τον γιο του Μεγάλου Κωνσταντίνου Κώνστα ή από κάποιον ασκητή που καταγόταν από την Κασταμονή της Μικράς Ασίας.Το 1278 κάηκε από Λατινόφρονες και ανοικοδομήθηκε με τη συνδρομή του αυτοκράτορα Ανδρόνικου του Β’.Το 1428 ξανακάηκε και ερήμωσε και το 1433 ανακαινίσθηκε από τον Αρχιστράτηγο της Σερβίας Ράδιτς ο οποίος αργότερα έγινε μοναχός με το όνομα Ρωμανός.Το 1717 κάηκε ξανά και τότε βοήθησαν στην ανέγερση του πολλοί ηγεμόνες καθώς και η σύζυγος του Αλη Πασά, Κυρά Βασιλική.Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στην μνήμη του Αγίου Στεφάνου (27 Δεκεμβρίου). Από τα κειμήλια της Μονής ξεχωρίζουν οι θαυματουργές εικόνες της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑΣ και της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΦΩΝΗΤΡΙΑΣ καθώς και η εικόνα του ΠΡΩΤΟΜΑΡΤΥΡΑ ΣΤΕΦΑΝΟΥ. Η Βιβλιοθήκη έχει 110 χειρόγραφα, δύο Ευαγγέλια του 11ου αι. και πολλά έντυπα βιβλία.

Καρυές

Στις Καρυές βρίσκεται η Ιερά Επιστασία, που αποτελείται από αντιπροσώπους των είκοσι μονών. Επίσης εκεί υπάρχει και το κτήριο της πολιτικής διοίκησης του Αγίου Όρους, καθώς και διάφορες υπηρεσίες (αστυνομία, ταχυδρομείο κλπ). Στις Καρυές, κάθε μονή, πλην της Κουτλουμουσίου που βρίσκεται πολύ κοντά, έχει ένα κονάκι, το οποίο λειτουγεί ως αντιπροσωπείο της μονής στο συμβούλιο της Ιεράς Επιστασίας.
Παρόλο όμως τον διοικητικό χαρακτήρα, η πόλη έχει έντονο λατρευτικό βιο, που αντανακλάται στις ακολουθίες του Πρωτάτου. Ο ναός του Πρωτάτου θεμελιώθηκε τον 9ο αι. και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα κτίσματα του Αγίου Όρους. Η κάτοψη του ναού διαφέρει ριζικά από τους άλλους ναούς στο Άγιο Όρος αλλά και τους περισσότερους ναούς της Βυζαντινής Περιόδου. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραπτο από τοιχογραφίες (περί του 1290) του Μανούηλ Πανσέληνου.
Γύρω από τις Καρυές βρίσκονταιι πολλά κελιά, ενώ σε μικρή επίσης απόσταση συναντά κανείς την επιβλητική Βατοπαιδινή Σκήτη του Αγίου Ανδρέα, όπου στεγάζεται και η Αθωνιάδα ακαδημία.
Οι Καρυές αναπτύχθηκαν εξαρχής σαν πρωτεύουσα του Αγίου Όρους. Με τους 11 αιώνες παρουσίας, θα μπορούσε κανείς να πει πως είναι η μακροβιότερη βαλκανική ή ίσως και ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Από την αρχή της ύπαρξης του Αγίου Όρους είχε εγκατασταθεί εκεί μια ηγετική επιτροπή, η Καθέδρα των Γερόντων.